000 07410cam0a2200409 4500
001 21488
005 20240731162134.0
010 _a9789607856425
_bpbk.
090 _a21488
100 _a20130912d2011 m||y0grey50 ga
101 0 _agre
_deng
102 _aGR
105 _aa|||a|||001yy
106 _ar
200 1 _aΟ εικονογραφικός κύκλος των εωθινών ευαγγελίων στην παλαιολόγεια μνημειακή ζωγραφική των Βαλκανίων
_fΝεκτάριος Ζάρρας
_dIconographic cycle of the Eothina Gospel Lections in the Palaiologian monumental painting in the Balkan peninsula
210 _aΘεσσαλονίκη
_cΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών
_d2011
215 _a630 σ.
_cεικ.
_d24 εκ.
225 2 _aΒυζαντινά κείμενα και μελέται
_v57
_f(Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών)
300 _aΠερίληψη στα αγγλικά.
320 _aΠεριέχει βιβλιογραφία (σ. [443]-463) και ευρετήρια.
330 _aΣτην παρούσα μελέτη επιχειρείται συστηματική διαπραγμάτευση του εικονογραφικού κύκλου των Εωθινών ευαγγελίων στα χρόνια των Παλαιολόγων, εποχή κατά την οποία εξελίσσεται σημαντικά και ιστορείται στην πιο εκτεταμένη του μορφή. Στο Α' μέρος εξετάζονται κείμενα της χριστιανικής γραμματείας, τα οποία αποτέλεσαν το θεωρητικό υπόβαθρο για τη δημιουργία του κύκλου. Τα ευαγγελικά κείμενα εξετάζονται λεπτομερειακά αφενός γιατί αποτέλεσαν τη βασική πηγή έμπνευσης των ζωγράφων για τη δημιουργία των εικονογραφικών θεμάτων του κύκλου, αφετέρου διότι ορισμένα επεισόδια περιγράφονται με μικρές διαφοροποιήσεις από δύο ευαγγελιστές. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται επακριβής προσδιορισμός της βιβλικής πηγής, ώστε να είναι σαφής η εικονογραφία του θέματος. Η εξέταση της απόκρυφης και κυρίως της πατερικής γραμματείας αποσκοπεί στην ερμηνεία εικονογραφικών λεπτομερειών, οι οποίες δεν προκύπτουν από το ευαγγελικό κείμενο. Στο Β' μέρος, με βάση ορισμένα τυπικά που μας παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τη λειτουργική ζωή στα Ιεροσόλυμα και την Κωνσταντινούπολη, εξετάζεται η λειτουργική εξέλιξη των εωθινών περικοπών από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες μέχρι τη μεσοβυζαντινή περίοδο, όταν θα παγιωθεί η ανάγνωσή τους στη λειτουργική πράξη. Ο ακριβής καθορισμός του περιεχομένου και του χρόνου ανάγνωσης των περικοπών μέσα στη λειτουργική περίοδο του Πεντηκοσταρίου, που προκύπτουν από την έρευνα, ενισχύουν σημαντικά την εικονογραφική μελέτη, καθώς και τις λειτουργικές επιδράσεις στην απεικόνιση του κύκλου, που εξετάζονται στο τρίτο κεφάλαιο του Δ' μέρους. Στο Γ' μέρος εξετάζεται ο κύκλος των Εωθινών στη μνημειακή ζωγραφική της μεσοβυζαντινής περιόδου μέσα από δύο πολύ σημαντικούς ναούς: τον καθεδρικό του Monreale και τους Αγίους Αποστόλους στην Κωνσταντινούπολη, ο διάκοσμος του οποίου μας είναι γνωστός από την έκφραση του Νικολάου Μεσαρίτη. Με βάση το παραπάνω κείμενο γίνεται προσπάθεια να ανασυσταθεί η εικονογραφία των σκηνών και στη συνέχεια να συγκριθούν με σωζόμενα έργα της μεσοβυζαντινής περιόδου. Παρά το μικρό αριθμό των εξεταζόμενων μνημείων, τα στοιχεία που προκύπτουν από τη μελέτη του κύκλου σε αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Η αξία τους γίνεται μεγαλύτερη, αν σκεφτούμε ότι μέχρι σήμερα δεν ήταν γνωστή η ύπαρξη κύκλου Εωθινών στη μεσοβυζαντινή μνημειακή ζωγραφική. Στο Δ' μέρος, το εικονογραφικό, τα έντεκα εωθινά εξετάζονται με αλφαβητική σειρά από το Α' μέχρι το ΙΑ' προκειμένου να διατηρηθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, η ιστορική αλληλουχία των γεγονότων. Κάθε εωθινό ευαγγέλιο αποτελεί πηγή έμπνευσης για την απεικόνιση περισσοτέρων του ενός επεισοδίων. Οι σκηνές εξετάζονται ξεχωριστά και στο τέλος κάθε εωθινού συγκεντρώνονται τα συμπεράσματα που αφορούν σε κάθε μία από αυτές, ώστε να υπάρχει μια συνολική εικόνα της εικονογραφίας. Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται πιο εύκολα τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα σε συγγενικά εικονογραφικά θέματα. (από τον πρόλογο του συγγραφέα)
410 1 _aΒυζαντινά κείμενα και μελέται
_v57
517 1 _aIconographic cycle of the Eothina Gospel Lections in the palaiologian monumental painting in the Balkan Peninsula
606 _aβυζαντινή τέχνη
_98786
606 _aζωγραφική
_99205
606 _aαγιογραφία
_98504
606 _aβυζαντινές εικόνες
_98774
606 _aσυμβολισμός
_910114
606 _aεωθινά ευαγγέλια
_99201
606 _aΠαλαιολόγεια Σχολή
_99844
676 _a704.9482
_v23
680 _aN8054
_b.Z37 2011
686 _2ΙΜΠ
_aΧ1
_cΤέχνη
700 1 _aΖάρρας
_bΝεκτάριος
_4070
_91389
801 0 _aGR
_bΙΜΠ
_c20130912
_gAACR2
990 _00
942 _2ddc
_cBK