Η μαρμαρογλυπτική στη Νάξο

Summary or Abstract: Στο βιβλίο αυτό, η ναξιακή μαρμαρογλυπτική παρακολουθείται από το 15ο αιώνα μέχρι σήμερα. Οι διαδοχικές φάσεις της, το ύφος και η τεχνική, οι επιδράσεις που δέχτηκε, οι ανώνυμοι μαρμαράδες της, αλλά και όσων τα ονόματα κατέστη δυνατόν να επισημανθούν, τα ποικίλα και ποιοτικά προϊόντα της, η σύγχρονη παρουσία και οι προοπτικές της διερευνώνται και διαφωτίζονται μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα. Ειδικότερα, το βιβλίο απαρτίζεται από τρεις ενότητες, οι οποίες συγκεφαλαιώνουν έξι παλαιότερες μελέτες του συγγραφέα και μεγάλο αριθμό φωτογραφιών. Στο τέλος παρατίθεται συγκεντρωτική βιβλιογραφία.

Στην πρώτη και εκτενέστερη ενότητα, με τον τίτλο « Δρόμοι και επιδράσεις στη ναξιακή μαρμαρογλυπτική », μελετάται η διαδρομή της τοπικής μαρμαρογλυπτικής στο διάστημα των έξι τελευταίων αιώνων και τεκμηριώνεται η θέση της Νάξου ως αυτόνομου κέντρου της τέχνης του μαρμάρου, πλάι στα άλλα κυκλαδίτικα κέντρα. Η έρευνα ανακοινώθηκε αρχικά στο Δ´ Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα « Η Νάξος διά μέσου των αιώνων » (Κωμιακή 4 – 7 Σεπτεμβρίου 2008) και δημοσιεύτηκε σε περιληπτική μορφή, με λίγες ενδεικτικές φωτογραφίες και με επιλογή βιβλιογραφίας, στον τόμο των πρακτικών του Συνεδρίου (2013, σσ. 201 – 223). Εδώ δημοσιεύεται στην πλήρη μορφή της, με την τεκμηρίωση και το σύνολο των φωτογραφιών.

Η δεύτερη ενότητα, με τον τίτλο « Απεραθίτισσα και Φιλωτίτισσα: δύο χαρακτηριστικά μνημεία μαρμαρογλυπτικής », επικεντρώνεται αναλυτικά σε δύο συγκεκριμένα παραδείγματα, με αντίστοιχες μελέτες: τις ενοριακές εκκλησίες τ’ Απεράθου και του Φιλωτιού, οι οποίες διαθέτουν πλούσιο μαρμαρόγλυπτο διάκοσμο και συνδέονται με το πρόσωπο του ίδιου τεχνίτη, του Γιαννούλη Σκούτραλη ή « Ντηνιακού » (αρχές 19ου αιώνα). Η πρώτη από τις μελέτες αυτές (« Ο μαρμαράς Γιαννούλης Σκούτραλης στη Νάξο και η Παναγία η Απεραθίτισσα ») συμπεριλήφθηκε στον τιμητικό τόμο για τον καθηγητή Δημήτριο Β. Οικονομίδη Δρυς Υψικάρηνος (Αθήνα 2007, σσ. 647 – 674). Η δεύτερη μελέτη (« Ο μαρμάρινος γλυπτός διάκοσμος της Παναγίας της Φιλωτίτισσας Νάξου ») ανακοινώθηκε στο « Διήμερον πνευματικόν συμπόσιον Παναγία η Φιλωτίτισσα, 200ή επέτειος εγκαινίων του ιερού ναού », (Φιλώτι 21 – 22 Αυγούστου 2006) και δημοσιεύτηκε στον τόμο Ναξιακά 2(2012), σσ. 263 – 312.

Την τρίτη ενότητα, με τίτλο « Το μάρμαρο στη σημερινή Νάξο », συνθέτουν τρία μικρότερα άρθρα, αναφερόμενα στη λατομική αλλά και τη μαρμαροτεχνική δραστηριότητα της σύγχρονης Νάξου, που φαίνεται να επανακάμπτει: « Τα σύγχρονα λατομεία της Νάξου και ο Σανιδάς των αδελφών Καρποντίνη » (Ναξιακά Γράμματα, αρ. 4, Ιούλ. – Σεπτ. 2012, σσ. 60 – 68), « Νικόλας Βερύκοκκος. Η τέχνη του μαρμάρου επιστρέφει στη Νάξο » (Ναξιακά Γράμματα, αρ. 1, Οκτ. – Δεκ. 2011, σσ. 50 – 54) και « Χρήστος Μπουλαξής. Δουλεύοντας το μάρμαρο και την πέτρα στις Εγκαρές Νάξου » (Ναξιακά, αρ. 36/74, Μάρτ. – Μάι. 2010, σσ. 76 – 85). Και στα τρία έχουν γίνει προσθήκες. (από τον πρόλογο του συγγραφέα)