Ο Πεταλούδας

General Notes: Επίμετρο: Ο πεταλούδας ή η προφορική λογοτεχνία, μελέτη του Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ.

Notes Pertaining to Title and Statement of Responsibility: Μετάφραση του: Papillon.

Contents Note: Ζαν-Πιέρ Καστελνώ : ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ --
Τετράδιο πρώτο: "Η ΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΗΨΕΩΣ" --
Τετράδιο δεύτερο: ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΤΕΡΓΟ --
Τετράδιο τρίτο: ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΔΡΑΣΗ --
Τετράδιο τέταρτο: ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΔΡΑΣΗ (Συνέχεια) --
Τετράδιο πέμπτο: ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ --
Τετράδιο έκτο: ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ --
Τετράδιο έβδομο: ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ (Συνέχεια) --
Τετράδιο όγδοο: ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ --
Τετράδιο ένατο: Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΣΗΦ --
Τετράδιο δέκατο: ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ --
Τετράδιο ενδέκατο: ΑΝΤΙΟ ΚΑΤΕΡΓΟ --
Τετράδιο δωδέκατο: ΤΖΩΡΤΖΤΑΟΥΝ --
Τετράδιο δέκατο τρίτο: Η ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ --
Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ: Ο ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ Ή Η ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.

Summary or Abstract: Ο Πεταλούδας" - μια από τις πιο απίστευτες, τις πιο καταπληκτικές εποποιΐες που έχει γραφεί ως τώρα. Σαράντα τρεις μέρες μετά την άφιξή του στο κάτεργο, ο Πεταλούδας δραπετεύει: 2.500 χιλιόμετρα στη θάλασσα, η Τρινιντάντ με τους αμερόληπτους Άγγλους, η Κολομβία και τα υποβρύχια μπουντρούμια της, οι Ινδιάνοι Γκουαχίρος, οι προσπάθειες απόδρασης από την Μπαρανκουίλια, η επιστροφή στο κάτεργο, η Απομόνωση (δύο χρόνια σ' ένα κλουβί θηρίων), οι καινούργιες του προσπάθειες για απόδραση, η ζωή στο κάτεργο με τις "κομπίνες" και τις συναλλαγές όπου όλοι είναι "βουτηγμένοι", η Απομόνωση -δεύτερη φορά!- και, τέλος, ύστερα από δεκατρία χρόνια, η μεγάλη απόδραση, η τελευταία, η καλή. Αλλά σε τι συνθήκες: στη θάλασσα με τους καρχαρίες πάνω σ' ένα σακί με καρύδες κι ύστερα ο ωκεανός, σε μια βάρκα πέντε μέτρα - και το νέο κάτεργο στη Βενεζουέλα! Νομίζεις πώς αυτή τη φορά πια δεν γλιτώνει.

Ένα καταπληκτικό φιλμ περιπετειών, ένα εξαιρετικό ντοκουμέντο για τη ζωή των κατάδικων στην "Πράσινη Κόλαση", ένα υπέροχο μάθημα θάρρους και ανδρισμού - το βιβλίο αυτό διαβάζεται μονορούφι, γιατί είναι αδύνατο να ξεφύγεις ούτε από τη συνεχή αγωνιώδη αναμονή (suspense), ούτε από τη σκληρή γοητεία του ήρωά του. Όχι πίκρες και ανώφελα κλαψουρίσματα, αλλά η ζωντανή ματιά, η αποφασιστικότητα, η άμεση δράση: όλα για την απόδραση. Ποτέ του δεν νιώθει συντριμμένος. Ακόμα κ' ύστερα από τις πιο σκληρές αποτυχίες ο Πεταλούδας ξεκινάει και πάλι για την πραγματοποίηση του σκοπού του.

Αυτό που είναι ωραίο, είναι ότι ο Πεταλούδας τα παίζει όλα για όλα και τελικά κερδίζει.

Κερδίζει ακόμα και στο λογοτεχνικό στίβο και μάλιστα με τον πιο παράδοξο τρόπο. Ο Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ, στη μικρή μελέτη του στο τέλος του βιβλίου, μας προσκαλεί να δούμε σε τούτο το αφήγημα ένα υπέροχο και σπάνιο δείγμα "προφορικής λογοτεχνίας". Ο Ανρί Σαριέρ δε γράφει, μιλάει - ή μάλλον γράφει όπως μιλάει, όπως αφηγείται και είναι θαυμάσιος.
Στο "συνάφι", τον φώναζαν Πεταλούδα: δεν είταν ποτέ εκεί που νόμιζαν κι έφτανε πάντα όταν δεν τον περίμεναν, "πετώντας από λουλούδι σε λουλούδι". Είμαστε στα 1925 με 1930. Κι ακριβώς τότε, στα 1930, την "πατάει": τον συλλαμβάνουν για ένα φόνο που δεν έκανε, γιατί ο Ανρί Σαριέρ δεν είναι ούτε μαστροπός ούτε φονιάς. Κι έτσι γεννιέται η πιο καταπληκτική περιπέτεια. Καταδικασμένος σε ισόβια καταναγκαστικά έργα στο κάτεργο της Καγιέννης, αρνιέται να δεχτεί τούτη την καταδίκη, την τόσο άδικη και παράλογη: η μεγάλη απόδραση αρχίζει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)