Οι βυζαντινές δεσποσύνες

Notes Pertaining to Title and Statement of Responsibility: Μετάφραση του: The Byzantine lady : ten portraits, 1250-1500.

Internal Bibliographies/Indexes Note: Περιέχει βιβλιογραφία (σ. 209-225) και ευρετήριο (σ. 227-245).

Contents Note: Πρόλογος -- Πίνακας εικόνων -- Συντομογραφίες -- Εισαγωγή -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Έλενα Δούκαινα, βασίλισσα των δύο Σικελιών, 1258-1266 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Θάμαρ, πριγκίπισσα του Τάραντα, 1294-1309 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Θεοδώρα Ραούλαινα, μοναχή και λόγια, περίπου 1240-1300 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Αυτοκράτειρα Ειρήνη Παλαιολογίνα (Γιολάντα η Μομφερρατική), 1288/9-1317 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Ειρήνη-Ευλογία Χούμναινα Παλαιολογίνα, πριγκίπισσα και ηγουμένη, πέθανε περίπου το 1355 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Ειρήνη Ασένινα Καντακουζηνού, Αυγούστα, 1347-1354 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: Άννα της Σαβοΐας, αντιβασιλεύς και Αυγούστα, 1341-(περίπου) 1365 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ: Άννα Νοταρά Παλαιολογίνα, πέθανε το 1507 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ: Μάρα Βράνκοβιτς της Σερβίας, βαλιντέ Σουλτάνα, περίπου 1412-1476 -- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ: Έλενα Καντακουζηνού Κομνηνή, αυτοκράτειρα Τραπεζούντας, πέθανε περίπου στα 1463 -- Βιβλιογραφία -- Ευρετήριο.

Summary or Abstract: Πολλοί θεωρούν πως η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν αξιοθρήνητη, υποθέτοντας πως μέσα σε μια τόσο ανδροκρατούμενη κοινωνία, όλες οι γυναίκες ήταν υποταγμένες και καταπιεσμένες. Στα χίλια χρόνια ζωής της αυτοκρατορίας αυτό μπορεί μερικές φορές να είναι αλήθεια. Ωστόσο, στα χρόνια της παρακμής, από το 1250 μέχρι το 1500, κάποιες από τις γυναίκες της ανώτατης τάξης του Βυζαντίου είχαν τη χαρά να ασκήσουν σημαντική επιρροή, να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους και να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Οι δέκα δεσποσύνες αυτών των αιώνων, τη βιογραφία των οποίων παρουσιάζουμε εδώ, δεν παραπονούνταν για ανδρική καταπίεση. Είχαν βαθιά συνείδηση της αριστοκρατικής τους καταγωγής και των κοινωνικών και θρησκευτικών τους υποχρεώσεων ως αυτοκράτειρες, μητέρες, μοναχές, λόγιες, ή ως δυστυχισμένες υπάρξεις, θύματα των διπλωματικών γάμων. Οι περισσότερες δεν είναι ίσως πολύ συμπαθείς στους δυτικούς αναγνώστες, μολονότι δύο απ’ αυτές ήταν Ιταλίδες οι οποίες έγιναν βυζαντινές και στην πίστη και στη γλώσσα, δύο ατύχησαν στο γάμο τους με ηγεμόνες της Κάτω Ιταλίας, και μια εγκαταστάθηκε στη Βενετία ως προστάτιδα των εκεί Ελλήνων προσφύγων, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)