Οικουμενικό Πατριαρχείο και Εκκλησία της Ελλάδος

Internal Bibliographies/Indexes Note: Περιέχει βιβλιογραφία.

Contents Note: Περιεχόμενα:
Εισαγωγή -- Α'. Προσωπικές αναμνήσεις -- Β'. Ρωμαίικα κείμενα -- 1. Κωνσταντινούπολη - Αθήνα -- 2. Η επιτυχία και η αποτυχία της Επανάστασης του 1821 -- 3. Οικουμενικό Πατριαρχείο και Άγιο Μύρο -- 4. Ο "αφορισμός" του Αλεξάνδρου Υψηλάντη -- 5. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην Ελλάδα -- 6. Δηλώσεις και ομολογία πίστεως -- 7. Η Νίκαια της Γαλλίας και η Νίκαια της Βιθυνίας -- 8. Το άγιον Φως και η μητέρα των Εκκλησιών -- 1. Το άγιον φως και το άκτιστον Φως -- 2. Υποδοχή αρχηγού Κράτους -- 3. Η μητέρα των Εκκλησιών -- 9. Στην Βασιλεύουσα -- Γ'. Η μνημόνευση του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών -- 1. Συνοπτικό διάγραμμα -- 2. Περί της μνημονεύσεως του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών ως Πρώτου στην Εκκλησία της Ελλάδος -- 3. Η μνημόνευση του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών -- 4. Περί υπερτιμιών και εξαρχιών -- Δ'. Οικουμενικό Πατριαρχείο και Εκκλησία της Ελλάδος -- Εισαγωγικά -- 1. Η διαμόρφωση του διοικητικού συστήματος της Εκκλησίας -- 2. Οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες - ο θεσμός της "Πενταρχίας" -- 1. Οι πρώτες Εκκλησίες -- 2. Το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας -- 3. Ο θεσμός της "Πενταρχίας" -- 4. Οι σύγχρονες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες -- 5. Αυτοκεφαλία και αυτοκεφαλαρχία -- 3. Το Πρωτείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου -- 4. Η αυτόγνωμη ανακήρυξη της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και οι ξένες δυνάμεις -- 5. Ο Συνοδικός Τόμος του 1850 -- 1. Η έναρξη της λύσεως -- 2. Οι όροι του Συνοδικού Τόμου του 1850 -- 3. Ο Πρόεδρος και η Διαρκής Σύνοδος -- 4. Η τελετή ανακηρύξεως του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος -- 5. Συμφωνία τριών παραγόντων -- 6. Αντιδράσεις κατά του Συνοδικού Τόμου -- 7. Συμπέρασμα -- 6. Οι Πατριαρχικές Πράξεις των ετών 1866, 1882 και 1928 - το ζήτημα των "Νέων Χωρών" -- 1. Γενικά για τις Πατριαρχικές Πράξεις των ετών 1866, 1882, 1928 -- 2. Οι "Νέες Χώρες" -- 3. Συζητήσεις μεταξύ Ιεραρχών -- 4. Οι πέντε εκκλησιαστικές διοικήσεις στην Ελλάδα -- 7. Οικουμενικό Πατριαρχείο και Εκκλησίες Αμερικής, Ευρώπης, Αυστραλίας -- 8. Προσπάθειες αλλαγής του όρου μνημονεύσεως του Αρχιεπισκόπου Αθηνών -- 1. Η Ιεραρχία του 1923 -- 2. Η Σύνοδος του 1941 -- 3. Η μνημόνευση δύο κεφαλών -- 9. Σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος κατά την περίοδο 1967-1974 -- 1. Η κατάρτιση νέου Καταστατικού Χάρτη και η αντίδραση του Οικουμενικού Πατριαρχείου -- 2. Η Ιεραρχία του Νοεμβρίου 1972 -- 3. Η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας -- 4. Η Ιεραρχία της 10ης Μαΐου 1973 -- 5. Αποκατάσταση των κανονικών σχέσεων με το Οικουμενικό Πατριαρχείο -- 6. Συμπεράσματα -- 10. Οι απόψεις του Οικουμενικού Πατριάρχου Κ. Βαρθολομαίου -- 11. Οι αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τις Συνοδικές και Πατριαρχικές Πράξεις (γράμματα-ανακοινώσεις-συνεντεύξεις) -- 12. Προβλήματα από την ενδεχόμενη μονομερή αλλαγή της μνημονεύσεως -- 13. Οι υπερτιμίες και εξαρχίες -- 14. Η προσφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο σύγχρονο γίγνεσθαι -- 15. Συμπέρασμα.

Summary or Abstract: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο για μένα είναι ένας ιερός θεσμός, ταυτόχρονα όμως είναι και πηγή έμπνευσης, γιατί παραπέμπει σε μια μεγάλη πολιτισμική παράδοση η οποία όχι μόνον μεγαλούργησε στο παρελθόν, αλλά εξακολουθεί και σήμερα να μεγαλουργή. Είναι μια καρδιακή ζωή, που όμως προχέεται από τον νου δια του σώματος στο περιβάλλον, και η οποία αλλοιώνει θεσμούς, παραδόσεις, πολιτισμούς.
Κατά καιρούς έχω ασχοληθή με πτυχές αυτής της μεγάλης πολιτισμικής παραδόσεως και δημοσίευσα άρθρα σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Στην παρούσα έκδοση δημοσιεύονται αυτά τα κείμενα, μαζί με κάποια άλλα τα οποία για πρώτη φορά τυπώνονται σε βιβλίο.
Επίσης σε δύο ενότητες (Γ' και Δ') γίνεται λόγος για την εξέλιξη του συστήματος διοικήσεως της Εκκλησίας, τον θεσμό της Πενταρχίας, την ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος, τις κατά καιρούς «κρίσεις» στις σχέσεις μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, την μνημόνευση τον ονόματος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών από τους Μητροπολίτες, την προσφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου κλπ.
Τα κείμενα τα οποία περιλαμβάνονται στις δύο αυτές ενότητες είναι ιστορικοκανονικά και αναφέρονται στην αναγκαιότητα της διαφυλάξεως των θεσμών και την διατήρηση της ενότητας της Εκκλησίας. Επομένως, δεν είναι προσωπικά ζητήματα, ούτε έτσι πρέπει να εκληφθούν, αλλά κυρίως και προ παντός είναι εκκλησιολογικά θέματα μείζονος σημασίας. Ζωηρή επιθυμία μου είναι αυτή η ιστορικοκανονική γνώση να βοηθήση στην βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)