Κοιτάζοντας στην καρδιά

Notes Pertaining to Title and Statement of Responsibility: Μετάφραση του: Letters to spiritual children / Abbot Nikon ; translated from Russian by Maria Naumenko.

Contents Note: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ -- Ό,τι μας συμβαίνει, λυπηρό ή ευχάριστο, παραχωρείται για το καλό μας -- Όποιος αγαπά τον Θεό, πρόθυμα υποφέρει για χάρη Του -- «Πρώτα απ’ όλα να ζητάτε τη βασιλεία του Θεού» -- Υπομονή στις θλίψεις. Αγάπη προς τον πλησίον και αγάπη προς τον Θεό -- Υπερηφάνεια και ταπείνωση. Μετάνοια και Εξομολόγηση -- Η ειρήνη του Χριστού -- Η καλλιέργεια της καρδιάς. Η αυτοδικαίωση. Η μνήμη του θανάτου -- Η αναγνώριση της αμαρτωλότητάς μας -- Η ψυχική κατάσταση και η προσευχή του τελώνη -- «Βγάλε πρώτα από το μάτι σου το δοκάρι…» -- Η ωφέλεια από τις θλίψεις -- Αρρώστια και δοξολόγηση του Θεού -- «Δώσε αίμα και λάβε Πνεύμα» -- Ο δρόμος του Χριστού. Το αίσθημα της μοναξιάς -- Η αυτοκτονία -- Όλοι είμαστε πεσμένοι -- «Εκείνος που ενεργεί μέσα σας είναι ισχυρότερος απ’ αυτόν που κυριαρχεί μέσα στον κόσμο» -- Η άρνηση του Χριστού -- Οι πειρασμοί στον πνευματικό αγώνα. Η βοήθεια του Θεού -- Η σωστή προσευχή. Τα δύο στάδια της πνευματικής ζωής -- Η ελεύθερη θέληση του ανθρώπου, το καλό και το κακό -- Με την πίστη και την προσευχή οι δοκιμασίες γίνονται πολύ ωφέλιμες -- Τα προβλήματα της εκκλησιαστικής εκπαιδεύσεως -- Η πτώση των αγγέλων και του ανθρώπου. Η αναγκαιότητα της ενανθρωπήσεως του Κυρίου -- Το πάθος της μέθης (Α´) -- Η αγάπη και η πρόνοια του Θεού για κάθε άνθρωπο -- Φιλοσοφία και πίστη -- «Θεοί είστε όλοι και παιδιά του ύψιστου Θεού» -- «Να προσεύχεστε αδιάλειπτα» -- Η προκοπή στην πνευματική ζωή μετριέται με το βάθος της ταπεινώσεως -- Οι άγιοι της Δύσεως και οι άγιοι της ᾽Ανατολής -- Ο πνευματικός άνθρωπος -- Η εκπλήρωση των εντολών και η συντριβή της καρδιάς. Η επίδραση της θείας χάριτος στη θέληση του ανθρώπου -- Γιατί μας έχει δοθεί η ζωή. Το πνεύμα του κόσμου -- «Όλοι θα σας μισούν εξαιτίας μου» -- Αποφυγή της απελπισίας. Προσευχή και μετάνοια -- Προσευχή και προσοχή. Σώζονται μόνο όσοι μετανοούν -- Δεν υπάρχει καμιά αμαρτία που να μην μπορεί να συγχωρηθεί -- Τι είναι η Εκκλησία. Πως γίνεται και πως παραμένει ο άνθρωπος μέλος της Εκκλησίας -- Η προϋπόθεση της ευτυχίας και της σωτηρίας -- Αν εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε για τη σωτηρία μας, θα κάνει και ο Κύριος ο,τι είναι αναγκαίο. Οι αμφιβολίες -- «Όποιος κάνει υπομονή ως το τέλος, αυτός θα σωθεί» -- Μετάνοια χωρίς δικαιολόγηση των αμαρτιών -- Για να σωθούμε πρέπει ν’ αποβάλουμε τα δαιμονικά χαρακτηριστικά και να οικειωθούμε τα αγγελικά -- Ο περισπασμός στην προσευχή και ο θυμός -- Τα όπλα μας εναντίον του διαβόλου και της αμαρτίας. Ειλικρινής Εξομολόγηση -- Το μεγαλύτερο δώρο του Θεού: Να δούμε τις αμαρτίες μας και να κλάψουμε γι’ αυτές -- Πρέπει να επιδιώκουμε καρδιακή συντριβή και όχι πνευματική παρηγοριά -- Το δηλητήριο της κενοδοξίας -- Χαρά για τον επικείμενο θάνατο -- Θλίψεις και πνευματική χαρά. Πνευματικός αγώνας. Αγάπη προς τον πλησίον και αγάπη προς τον Θεό -- Οι συμφορές είναι εκδηλώσεις του ελέους και της αγάπης του Κυρίου -- Πρέπει να είμαστε συνετοί σαν τον μετανοημένο ληστή -- Αγώνας για την αποφυγή της επαναλήψεως εξομολογημένων αμαρτιών -- Μόνο η ταπείνωση φέρνει τον άνθρωπο κοντά στον Θεό -- Το πάθος της μέθης (Β´) -- «Όποιον αγαπά ο Κύριος, τον διαπαιδαγωγεί» -- Η πρόοδος στην πνευματική ζωή απαιτεί χρόνο -- Φροντίδα για τη σωτηρία χωρίς αναβολή -- «Με την υπομονή σας θα σώσετε τις ψυχές σας» -- Η άπειρη αγάπη του Θεού -- «Αγρυπνείτε και προσεύχεστε» -- Κανένας δεν μπορεί να σωθεί μόνος του. Όλους μας σώζει ο Χριστός -- Ο Κύριος Ιησούς Χριστός η μοναδική ελπίδα μας -- Ο φόβος του θανάτου -- Η σωτηρία μας εξαρτάται από το έλεος του Θεού -- Άμεση απόκρουση των κακών λογισμών -- Μετά τη λύπη έρχεται η χαρά. Πάνω απ’ όλα πρέπει να επιζητούμε τη βασιλεία του Θεού. Αντίσταση στον πονηρό με πίστη, υπομονή, υπακοή, προσευχή, νήψη, αυτομεμψία, μετάνοια και ταπείνωση -- Οι θλίψεις είναι σημάδι της εύνοιας και της αγάπης του Θεού -- Απομάκρυνση από την κοσμική ματαιότητα.

Summary or Abstract: Απάνθισμα από τις επιστολές του Ρώσου μεγάλου και διακριτικού Γέροντος Νίκωνος (1894-1963) σε πνευματικά του παιδιά. Οι επιστολές αυτές δείχνουν έναν πνευματικό πατέρα ικανό να εμπνέει μετάνοια και διόρθωση, καθώς οι νουθεσίες του αποτελούν όχι μόνο απόσταγμα της θείας σοφίας του Ευαγγελίου και των αγίων πατέρων, αλλά και καταστάλαγμα της πνευματικής του πείρας, πείρας αποκτημένης από πολύχρονο εσωτερικό αγώνα.
Ο Γέροντας, προβάλλοντας πάντοτε την ταπείνωση ως σταθερή βάση της χριστιανικής ζωής, ως κύρια προϋπόθεση της πνευματικής προκοπής και ως θεοχάρακτη οδό σωτηρίας, στοιχίζει δίπλα της την ελπίδα στον Σωτήρα Κύριο, την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον, την αγόγγυστη υπομονή στις θλίψεις, την πρόθυμη τήρηση των θείων εντολών, την αδιάλειπτη προσευχή και τη διαρκή μετάνοια. Παραπέμπει, μάλιστα, συχνά στα ευαγγελικά παραδείγματα του τελώνη, του λεπρού και του άσωτου υιού.