Αρχονταρίκι

General Notes: Κείμενα στα ελληνικά, περίληψη στα αγγλικά.

Notes Pertaining to Title and Statement of Responsibility: Επίτιτλος: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων.

Internal Bibliographies/Indexes Note: Περιλαμβάνει βιβλιογραφικές παραπομπές.

Contents Note: Πρόλογος της οργανωτικής επιτροπής -- Ευθυμίου Ν. Τσιγαρίδα A. Σταδιοδρομία B. Σύνοψη του έργου -- Κατάλογος δημοσιευμάτων του Ευθυμίου Ν. Τσιγαρίδα 1969-2020 -- Αλέξανδρος Αναγνωστόπουλος, Το εικονογραφικό πρόγραμμα του ιερού βήματος του Καθολικού της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών -- Πασχάλης Ανδρούδης, Ζεύγος υστεροβυζαντινών ξυλόγλυπτων αναλογίων στη Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους -- Γεώργιος Βελένης, Περί των κτητορικών επιγραφών του Ναού της Αναστάσεως του Χριστού στη Βέροια -- Ευθυμία Γεωργιάδου-Κούντουρα, Σύγχρονη τέχνη. Πνευματικότητα - θρησκεία - πολιτική -- Glycerie M. Chatzoulis, L'épitaphios brodé de 1787 de la collection ecclésiastique du Monastère, de Mégaspiléon dans le Péloponnèse -- Νικόλαος Γκιολές, Ερμηνευτική προσέγγιση του εικονογραφικού προγράμματος του νάρθηκα της Μονής του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά στα Μετέωρα -- Loannis eliades, The lost icons of the Holy Monastery of Panagia of Kantara. A unique testimony -- Olga Etinhof, Examination of artistic ties between Vladimir and Thessaloniki at the close of the 12th century, revisited -- Georgi Gerov, L'Église Saint-Simeon à Novgorod - motifs idéologiques -- Cvetan Grozdanov - Saso Cvetkovski, Newly discovered fourteenth century frescoes in the Church of St. George in Knezino -- Πλούταρχος Λ. Θεοχαρίδης, Η εξέλιξη του οικοδομικού συγκροτήματος της Μονής Ξηροποτάμου -- Μαρία Καμπούρη-Βαμβούκου, H Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης μέσα από τις φωτογραφίες του Fred Boissonnas -- Μιχάλης Κάππας, Οι τοιχογραφίες του Άι Στρατήγου παρά την Καστανιά της μεσσηνιακής Μάνης -- Δημήτρης λιάκος, Η στάχωση του κώδικα 456 στην Αγιορείτικη Μονή Αγίου Παύλου , Χρύσα Μαλτέζου, Κρητική εικόνα και κοινωνική συνάφεια, Χρυσάνθη Μαυροπούλου-Τσιούμη, Παρατηρήσεις στην εικονογράφηση του Αποστόλου Παύλου στη βυζαντινή μνημειακή ζωγραφική της Θεσσαλονίκης -- Αριστοτέλης Μέντζος, Η γραπτή παράδοση των μαρτυρίων του Αγίου Δημητρίου -- Νικόλαος Α. Μερτζιμέκης, Ενεπίγραφα αγιοπότηρα αρχιεπισκοπών Ουγγροβλαχίας (16ος αι.) στο κειμηλιαρχείο της αθωνικής Μονης των Ιβήρων: πηγή γνώσης και μνήμης -- Νικόλαος μ. Μπονόβας, Πρώτη προσέγγιση της πυρίκαυστης ζώνης των Σερρών με στοιχεία μνημειακής τοπογραφίας της πόλης (11ος-20ός αιώνας) -- Νίκος Νικονάνος, Το μαρμαροθετημένο δάπεδο με τεχνική opus sectile της Βασιλικής Σωφρονίου στη Νικητή -- Maria A. Orlova, Some remarks on the decorative system and ornament of the southern “golden doors” of the Cathedral of the Nativity of the Virgin in Suzdal -- Valentino Pace, Thessalonike and the apulian salento (Crepacore, San Pietro; Otranto, San Pietro; Santa Maria di Cerrate) -- Θεοχάρης Ν. Παζαράς, Ο μαρμάρινος άμβωνας του επισκοπικού ναού Αρδαμερίου -- Nikos Pazaras, Remarks on the iconography of the last judgment in the middle Byzantine Churches of Taxiarchis Mitropoleos and St. Stephen in Kastoria -- Μελίνα Παϊσίδου, Σπαράγματα τοιχογραφιών του 13ου αιώνα από την Αγία Θεοδώρα Θεσσαλονίκης , Ιωακείμ Α. Παπάγγελος, Η σημασία του όρου «τέμπλον» κατά τους Μέσους Χρόνους -- Παρασκευή Χ. Παπαδημητρίου, Το γραπτό τέμπλο του ναού του Αγίου Γεωργίου του Βουνού στην Καστοριά (μέσα 16ου αι.) -- Βαρβάρα Ν. Παπαδοπούλου, Οι τοιχογραφίες της Μονής Μολυβδοσκέπαστου. Νεότερα στοιχεία -- Ευαγγελία Παπαθεοφάνους-Τσουρή, Οι τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου στις Μαριές Θάσου -- Συμεών Α. Πασχαλίδης, Μια πατριαρχική έκθεση του 1874 για δυο χριστιανικές επιγραφές της Κωνσταντινούπολης και η παράδοση για τον Στάχυ πρώτο επίσκοπο του Βυζαντίου -- Στυλιανός περδίκης, Η φυγή του Χριστού στην Αίγυπτο σε κυπριακό φύλλο βημόθυρου , Olga Popova, Greek tetraevangelion from the P.I. Sevastyanov collection (RSL, Fond 270. la no 8), Μυρτάλη Αχειμάστου-Ποταμιάνου, «Τρυγών η φιλέρημος» σε κρητικές εικόνες του Προδρόμου -- Yuri Pyatnitsky, A pair of icons: their way from Mt Athos to the Hermitage Museum -- Engelina Smirnova, Peintres byzantins à Novgorod les années 1330-1340 -- Jean-Michel Spieser, Continuity or not? Christian figures and old divinities -- Ioanna Stoufi-Poulimenou, The depiction of women in the byzantine “Anastasis”. An element of Palaiologan iconography? -- Αγγελική Στρατή, Εικόνα του αγίου Παντελεήμονος από την Καστοριά με σκηνές του βίου του, έργο Ευστρατίου ιερομονάχου. Σχόλια και παρατηρήσεις -- Αναστασία Τούρτα, Αμφίγραπτη εικόνα με παραστάσεις της Παναγίας Οδηγήτριας και της Αγίας Βαρβάρας. Παρατηρήσεις στην τέχνη και το νόημα μιας εικόνας από τη Θεσσαλονίκη -- Alexandra Ph. Trifonova, Εικόνα του Αγίου Στεφάνου με σκηνές του βίου του (1822) στη Στενήμαχο -- Αγαθονίκη Δ. Τσιλιπάκου, Οι τοιχογραφίες του Καθολικού της Ι. Μ. Κοίμησης Θεοτόκου στο Σπήλαιο Γρεβενών -- Τρύφων Τσομπάνης, «Του Δείπνου σου του μυστικού». Δύο εικόνες λειτουργικού ενδιαφέροντος -- Maria Vassilaki, A vita icon of St Nicholas -- Dragan Vojvodic, A 14th-century icon of an Archangel from the Hilandar Monastery -- Χριστόδουλος Α. Χατζηχριστοδούλου, Φορητή εικόνα του αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή που φυλάσσεται στο πατριαρχικό σκευοφυλάκιο Κωνσταντινουπολεως -- Ιωάννης π. Χουλιαράς, Οι αποτοιχισμένες μεταβυζαντινές τοιχογραφίες του βυζαντινού ναού του αγίου Νικολάου στα Βέροια Λακωνίας -- Anna Zakharova, The murals of the Iṣhan Cathedral and Georgian-Byzantine artistic links in the 11th century -- Mirjana Živojinović, Οι μοναχοί του Χιλανδαρίου περιφρουρούντες τα κτήματα της μονής τους στη Σερβία επί της δυναστείας των Νεμανιδών (1198-1371).

Summary or Abstract: Ο παρών τιμητικός τόμος τιτλοφορείται «Αρχονταρίκι», τίτλος που επελέγη, καθώς ανακαλεί στη μνήμη τον χώρο υποδοχής και φιλοξενίας των προσκυνητών στις μονές του Αγίου Όρους. Εκεί ο τιμώμενος τ. Έφορος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης άφησε βαθύ το αποτύπωμά του, με τη μακρά θητεία του στην Αθωνική Πολιτεία και με το πολύχρονο και πολυποίκιλο υπηρεσιακό και επιστημονικό έργο του. Στο δικό του πλέον «Αρχονταρίκι» φιλοξενούνται και ταυτόχρονα τον υποδέχονται σαράντα οκτώ άρθρα Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, παλαιών και νέων συναδέλφων, φίλων και μαθητών του, οι οποίοι κατέθεσαν σε αυτόν τον νοσταλγικό χώρο της ζεστής, φιλάδελφης δοχής, τις επιστημονικές τους συμβολές ως ελάχιστη ένδειξη τιμής, αγάπης και αναγνώρισης του συνεχιζόμενου, σπουδαίου έργου του και της συμβολής του, έργοις και λόγοις, στην πρόοδο της σύγχρονης έρευνας στον χώρο της Αρχαιολογίας και της Τέχνης του Βυζαντίου και του μεταβυζαντινού πολιτισμού. (από τον πρόλογο)