Επιστολή περί του μαρτυρίου του αγίου Ανδρέου του αποστόλου

General Notes: Πρωτότυπο κείμενο και νεοελληνική απόδοση.

Notes Pertaining to Edition and Bibliographic History: 1η έκδ.: Μαρτύριον του Αγίου Αποστόλου Ανδρέου : το πρωτότυπο κείμενο και η νεοελληνική απόδοσις / Πρεσβυτέρων και Διακόνων των εκκλησιών της Αχαΐας ; εισαγωγή, νεοελληνική απόδοσις, σχόλια: υπό των αδελφών της Ι. Μονής Χρυσοποδαριτίσσης εις Νεζερά Πατρών . - Αθήναι : Τήνος, 1995 . - 75 σ. : εικ., ασπρ. φωτ.; 21 εκ. . -(Άνθη Ευσεβείας ; 3)

Summary or Abstract: Το αρχαιότερον ορθόδοξον κείμενον περί του αποστόλου Ανδρέου φαίνεται να είναι η ανά χείρας Επιστολή των πρεσβυτέρων και διακόνων της Αχαΐας ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ. Διά της αποστολής της παρούσης Επιστολής η Εκκλησία της Αχαΐας ανέλαβε την συνέχισιν μιας αρχαίας ευσεβούς συνηθείας, δηλαδή της κοινοποιήσεως ανά την οικουμένην του μαρτυρικού τέλους των πιστών κάποιας περιοχής. Το έθος αυτό είναι όντως αρχαίον, εφ’ όσον είναι εν χρήσει ήδη από την εποχήν των Μακκαβαίων, δηλαδή τον Α’ π.Χ. αιώνα, και υιοθετήθη ευχαρίστως υπό των χριστιανών∙ διό και αυτοί συνέταξαν π.χ. την «Περί των εν Λουγδούνω μαρτηρησάντων» επιστολήν (Β’ μ.Χ. αι.), το περίφημον «Μαρτύριον του αγίου Πολυκάρπου» (Β’ μ.Χ. αι.), κ.α.
Η επιγραφή της παρούσης Επιστολής είναι ένα σημαντικόν στοιχείον της αυθεντικότητός της. Η Επιστολή αποστέλλεται όχι υπό του επισκόπου μετά των περί αυτών πρεσβυτέρων και διακόνων, αλλά μόνον υπό των πρεσβυτέρων και διακόνων. Το γεγονός αυτό δύο εξηγήσεις δύναται να έχη: 1) Ότι αυτή εγράφη κατά την πολύ πρώιμον εποχήν, κατά την οποίαν, καίτοι υπήρχον οι τρεις βαθμοί της ιερωσύνης, οι αναφερόμενοι ήδη υπό του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, εν τη πράξει οι επίσκοποι, ως και οι Απόστολοι, ωνομάζοντο πρεσβύτεροι, και 2) Ότι αυτή εγράφη κατά την αμέσως μεταποστολικήν εποχήν, κατά την οποίαν, λόγω της ισχυροτάτης Ρωμαϊκης παρουσίας εις τας Πάτρας ως πόλεως «κολωνίας» (λατ. Colonia = αποικιακή ρωμαϊκή πόλις», δεν υπήρχον επίσκοποι της εκκλησίας των Πατρών έως των αρχών του Δ’ αιώνος, εκτός του Στρατοκλέους, του Ηρωδιώνος, πιθανώς και ενός άλλου.
Ασφαλώς εκπλήσσει η ανεπτυγμένη τριαδολογία του κειμένου, αλλά τις δύνατια να αμφισβητήση τον πρωτοχριστιανικόν αυτής πυρήνα; Μία μεταγενεστέρα αρτιωτέρα διατύπωσις ουδόλως παραβλάπτει την ουσιαστικήν πατρότητα του κειμένου. (απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου)