Το Νόμιμον της Μεγάλης Εκκλησίας, 1564-ci.1593

Contents Note: τ.1. Το ιστορικό περίγραμμα. Τα πανομοιότυπα (40, ρνε΄ σ.) -- τ.2. Η αρχική συγκρότηση. Η μεταγραφή (42, ρνε΄ μεταγραφή, XXIV επίμετρο σ.)

Summary or Abstract: Στα μέσα του 16ου αιώνα δημιουργήθηκε ένα corpus κειμένων που το Πατριαρχείο το περιέβαλε με επισημότητα και το ονόμασε “Nόμιμον της Mεγάλης Eκκλησίας”. Αυτό όμως το εξαιρετικής σημασίας ιστορικό τεκμήριο έμεινε στην αφάνεια, αθησαύριστο από την ιστορική έρευνα, καθώς από τα τέλη του 16ου ή τις αρχές του 17ου αιώνα δεν βρισκόταν πλέον στη φυσική του θέση, στα Aρχεία του Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως.
Εντοπίσαμε ένα μεγάλο μέρος του χειρογράφου που παρέδιδε το πρωτότυπο του “Nομίμου της Mεγάλης Eκκλησίας” στη βιβλιοθήκη της μονής Tιμίου Σταυρού της Σάμου, ένα άλλο στο Tμήμα χειρογράφων της Bibliothèque Nationale de France στο Παρίσι και τέσσερα φύλλα του στην Αθήνα. Η αποκατάσταση της μορφής του χειρογράφου και το ιστορικό της δημιουργίας του, που δημοσιεύτηκε στον πρώτο τόμο της μελέτης (2008), ήταν βέβαια ένα σημαντικό βήμα, αλλά για να γίνει το ιστορικό αυτό τεκμήριο προσιτό στην ευρύτερη επιστημονική κοινότητα οφείλαμε να δώσουμε το κείμενό του και σε πιστή μεταγραφή με τυπογραφικά στοιχεία και να παρουσιάσουμε τη φιλολογική ταυτότητα των περιεχομένων του. Το (επίπονο) αυτό έργο ολοκληρώθηκε, και στα τέλη του 2010 δημοσιεύτηκε και ο δεύτερος τόμος του Nομίμου της Mεγάλης Eκκλησίας.

Με την ολοκλήρωση του έργου η ιστορική έρευνα αποκτά ένα πολύτιμο τεκμήριο για να μελετήσει τη νομική συγκρότηση της κοινωνίας των χριστιανών που ζούσαν υπό οθωμανική κυριαρχία· οι μελετητές της εκκλησιαστικής ιστορίας μια πρωτογενή πηγή· οι ειδικοί της ιστορίας του δικαίου μια επίσημη νομοκανονική συλλογή του ανεξερεύνητου ακόμα 16ου αιώνα· ενώ τα Αρχεία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως εμπλουτίζονται με τη συλλογή που είχαν και από τα τέλη του 16ου αιώνα είχε χαθεί.