Βασίλειος Επίσκοπος Αγκύρας (3ος/4ος αι.-π. 364) (Personal Name)

Θεολογική μορφή του 4ου αι. Γεννήθηκε στα τέλη του 3ου ή στις αρχές του 4ου αι., ήταν λόγιος και ρήτορας και σπούδασε ιατρική. Με τη βοήθεια του Ευσεβίου Νικομηδείας και των φίλων του, χειροτονήθηκε επίσκοπος Αγκύρας το 336, διαδεχόμενος τον εκθρονισμένο Μάρκελλο. Η σύνοδος της Σαρδικής το 343, εκθρόνισε τον Βασίλειο ως αντικανονικό και επανέφερε τον Μάρκελλο, όμως το 350 αποκαταστάθηκε ως επίσκοπος. Ο Βασίλειος Αγκύρας υπήρξε ηγέτης των μετριοπαθών ημιαρειανών ή ομοιουσιανών και μαζί με τον Γεώργιο Λαοδικείας και τον Ευστάθιο Αντιοχείας, προήδρευσε σε σύνοδο στην Άγκυρα το 358. Ως ηγέτης των ομοιουσιανών και πολέμιος των Ομοίων, ο Βασίλειος, θεμελίωσε την συγκλίνουσα κίνη ση των μετριοπαθών αρειανοφρόνων προς το Σύμβολο της Νίκαιας. Στη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης, στις αρχές του 360, ο Βασίλειος καθαιρέθηκε και εξορίστηκε με ενέργειες του Ακακίου Καισαρείας, αρχηγού των Ομοίων. Πέθανε μάλλον το 364 και ενώ είχε επιστρέψει από την εξορία. Σύμφωνα με τον άγιο Ιερώνυμο (De viris Illustribus 89), ο Βασίλειος Αγκύρας έγραψε το έργο Κατά Μαρκέλλου, το οποίο δεν σώζεται, αλλά και άλλα έργα για τα οποία δεν έχουμε πληροφορίες. Ο F. Cavallera το 1905 υποστήριξε πως το έργο "Περὶ τῆς ἐν παρθενίᾳ ἀληθοῦς ἀφθορίας πρὸς Λητόιον ἐπίσκοπον", που τα περισσότερα χειρόγραφα αποδίδουν στον Μέγα Βασίλειο, ανήκει στον Βασίλειο Αγκύρας. (ΜΟΧΕ, τ.4)

Να μη συγχέεται με τον Βασίλειο Αγκύρας Πρεσβύτερο, Ιερομάρτυρα (4ος αι.-362).